Giżycka Twierdza Boyen jest obecnie jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych w Europie przykładów nowożytnej architektury obronnej. Wybudowana w drugiej połowie dziewiętnastego wieku, na rozkaz ówczesnego króla Prus, w dobie wojen, rozbiorów Polski, pogorszenia stosunków z Rosją i konfliktu o Śląsk, stanowiła kluczowy element fortyfikacji wschodniej granicy państwa pruskiego oraz gwarancję wzmocnienia wnętrza regionu.
Znaczenie militarne lokalizacji
Lokalizacja twierdzy została wybrana nieprzypadkowo. Ze względu na doskonałe warunki naturalne: ukształtowanie terenu, gęstą sieć rzek i jezior oraz bliskość zwartego kompleksu leśnego, składającego się z Puszczy Romnickiej, Puszczy Boreckiej i Puszczy Piskiej, została ona wybudowana na przesmyku oddzielającym jeziora Niegocin i Kisajno, na tak zwanej Wyspie Giżyckiej (odciętej z jednej strony Kanałem Giżyckim, służącym pierwotnie do spławu drewna i strumieniem zasilającym w wodę pobliski młyn ze strony drugiej). Naturalna osłona pozwalała na zabezpieczenie mobilizacji własnych sił zbrojnych oraz, z powodu odcięcia większości dróg przeprawowych, uniemożliwiała swobodne poruszanie się wojsk przeciwnika i zastosowanie przez nie elementu zaskoczenia.
Jako jeden z dwóch (obok fortecy w Królewcu) filarów zewnętrznej obrony Prus Wschodnich, usytuowana w centralnej części pasa Wielkich Jezior Mazurskich, Twierdza Boyen miała za zadanie zablokowanie nacierających od wschodu wojsk nieprzyjaciela (wojsk armii rosyjskiej) oraz zapobieżenie przedostania się jego siłom w strategiczny rejon jezior. Utrzymanie dostępu do jezior mazurskich było o tyle ważne, ponieważ otwierały one drogę w głąb państwa pruskiego.
Fortyfikacja Wielkich Jezior Mazurskich
Strategicznego znaczenia twierdzy dopełniał sposób, w jaki została ona zbudowana. Imponujących rozmiarów konstrukcja, usytuowana na obszarze jednego kilometra kwadratowego (na planie sześcioramiennej gwiazdy), otoczona wałami ziemnymi, murem obronnym o długości ponad dwóch kilometrów oraz suchą fosą, mieściła między innymi fort, sześć bastionów oraz kompletne zaplecze garnizonowe. Cztery bramy – dwie wychodzące na drogi lokalne (w kierunku Giżycka i Kętrzyna), brama umożliwiająca zaopatrzenie drogę wodną oraz brama dodatkowa, zapewniająca komunikację z oddziałami przebywającymi poza twierdzą, stanowiły jedyne wejścia na teren fortyfikacji.
Obronna rola Twierdzy Boyen została dowiedziona podczas I wojny światowej, w trakcie której wielokrotne ataki sił rosyjskich na zgromadzone w niej oddziały niemieckie były odpierane.
Doskonale zachowana twierdza, stanowi przykład dziewiętnastowiecznej szkoły fortyfikacyjnej. Będąca kluczowym elementem obrony granic państwa pruskiego, dowodzi znakomitości ówczesnej myśli architektonicznej. Obecnie, znaczna jej część udostępniona jest do zwiedzania przez turystów.
Autorem zdjęcia jest użytkownik portalu flickr PolandMFA