Mazury kojarzą się przede wszystkim z pięknymi krajobrazami i wakacyjnym wypoczynkiem. Jednak w okresie obu wojen były to wyjątkowo eksploatowane tereny starć wojskowych, dlatego też Kraina Wielkich Jezior Mazurskich kryje wiele pozostałości tamtych wydarzeń. Imponująca fortyfikacja militarna znajduje się w Giżycku.
Położona na obrzeżach miasta Twierdza Boyen największe znaczenie dla działań wojskowych miała podczas I wojny światowej, mimo iż powstała już w połowie XIX wieku. Budowa charakterystycznego obiektu o kształcie gwiazdy trwała 12 lat i zakończyła się w 1856 roku. Dziś giżycka fortyfikacja to najlepiej zachowana w Polsce budowla obronna z XIX wieku.
Fryderyk Wilhelm IV postanowił stworzyć najlepszą twierdzę po doświadczeniach w czasie wojen napoleońskich. Na lokalizację wybrał rejony Giżycka ze względu na otoczenie dwóch dużych jezior – Niegocin i Kisajno, co dodatkowo wzmacniało walory obronne budowanych umocnień. Budowla o charakterze militarnym powstała zgodnie z najnowszymi technikami wojennymi i stanowi dowód fachowości pruskiej szkoły fortyfikacyjnej. Twierdza zabezpieczona była wysokim wałem (osiągającym nawet 33 m), który od fosy oddzielony był solidnym murem o długości 2 km. Do budowy fortyfikacji wykorzystywano kamienie i cegły. Twierdza wyposażona była w ryglowane strzelnice karabinowe (tzw. mur Carnota) oraz cztery bramy: Kętrzyńską, Giżycką, Prochową i Wodną z mostem zwodzonym.
Twierdza Boyen wielokrotnie spełniała swoją rolę obronna podczas pierwszej wojny światowej. Ze względu na naturalne warunki położenia forteca utrudniała rozbicie umocnień, co dawało czas na reakcje po walkach na froncie zachodnim. Najazd armii rosyjskiej został odparty zarówno w sierpniu 1914 roku, jak i w lutym 1915 roku. Najpierw, dokładnie 26 sierpnia 1914 roku, nieopodal fortecy starli się żołnierze rosyjscy i niemieccy. Jednak oblegana twierdza nie chciała się poddać. Pół roku później, w lutym 1915 roku nastąpił drugi atak, który również zakończył się niepowodzeniem wojska rosyjskiego.
Jednak po 1925 roku, kiedy to podstawę obrony lokalnych obszarów stanowił Giżycki Rejon Umocniony, znaczenie militarne Twierdzy Boyen osłabło. Na jej terenie zorganizowano wówczas m.in. szpital. W czasie wybuchu II wojny światowej Twierdza Boyen była miejscem stacjonowania członków organizacji wywiadowczej Obce Armie Wschód, którymi dowodził generał Reinhard Gehlen. Była też ośrodkiem szkoleniowym dla żołnierzy z armii generała Własowa, którzy później walczyli po niemieckiej stronie. Natomiast, gdy żołnierze 3. Frontu Białoruskiego wkroczyli na tereny Giżycka, Twierdza Boyen została oddana bez walki. Niemcy opuścili fortyfikację 26 stycznia 1945 roku. Po zakończeniu II wojny światowej Twierdza stała się siedzibą Wojska Polskiego, dopiero w 1957 roku obiekt trafił w ręce miasta. Znaczenie militarne fortecy zastąpiono gospodarczym, gdyż w budynkach kompleksu obronnego m.in. przechowywano zboże oraz hodowano drób.
Dziś Twierdza Boyen ma znaczenie wyłączenie zabytkowe. Funkcja militarna ogranicza się do specjalnych pokazów oddziałów wojskowych. Obiekt od 1973 roku uznawany jest za zabytek. Nad konserwacją i promocją fortyfikacji czuwa Towarzystwo Miłośników Twierdzy Boyen, założone w 1993 roku. Część pomieszczeń zostało odrestaurowanych i znajdują się tam m.in.: Hostel Twierdza, Muzeum Twierdzy Boyen oraz Galeria. Obiekt co roku odwiedzają turyści zarówno z Polski, jak i zza granicy, którzy chcą bliżej poznać imponującą historię dawnych terenów pruskich i znaczenie monumentalnej fortyfikacji obronnej.
Autorem zdjęcia jest użytkownik portalu flickr PolandMFA